The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators

Όλο κάτι με τρώει και θέλω να γράψω γι αυτό το άλμπουμ των 13th Floor Elevators, που θεωρώ (όχι μόνο εγώ φυσικά) πολύ σπουδαίο. Μπορεί να μην είναι αριστούργημα, καθώς 4-5 κομμάτια σου μένουν στην καλύτερη αφού το έχεις ακούσει αλλά μιλάμε για το 1966, θεέ! Δεν υφίσταται καν ψυχεδελική μουσική. Ούτε Σαν Φρανσίσκο, ούτε Καλοκαίρι της Αγάπης, ούτε καλά καλά Velvet Underground.

Κάτι λοιπόν το εξώφυλλο, που είναι ότι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στο είδος, κάτι το πρώτο κομμάτι του δίσκου, το θρυλικό πλέον "You're Gonna Miss Me", κάτι η σχέση του frontman τους Roky Erickson με τους αγαπημένους μου Black Angels, συμπατριώτες των Elevators, από το Austin του Texas, όπου περιόδευσαν μαζί του το 2008, καθιστούν για μένα την μπάντα αυτή και το ντεμπούτο τους σημαντικά. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά, καθώς ο δίσκος έχει "ψωμί".

Ξεκινάει με "You're Gonna Miss Me", το hit των Elevators. Γκαράζ ακόρντα, πρώτη γνωριμία με τον ενοχλητικό θόρυβο που διατρέχει όλο το άλμπουμ, το electric jug (ηλεκτρική τσαγιέρα), υστερικά φωνητικά, ανήκουστα για 1966, κλασσικό και αγαπημένο κομμάτι. Και από κει ξεκινά το ταξίδι στους ψυχεδελικούς ήχους των Elevators με το απειλητικό "Roller Coaster". H φωνή του Erickson ερχόμενη από μακριά, μας αφηγείται την εμπειρία του ψυχεδελικού του ταξιδιού. Σε σημεία γίνεται πιο αγχωτικό, ο Erickson αρχίζει που και που τις κραυγές, το πιο τρελαμένο κομμάτι του δίσκου μακράν. Το electric jug δεν σταματά και αν δεν το αντέχεις προλαβαίνεις να κατέβεις απ' το roller coaster.

Επόμενο κομμάτι το "Splash". Πιο βατά καλιφορνέζικα πράγματα εδώ. Με βασικό hook του κομματιού το "'i'm hooome", και τις φωνητικές αρμονίες αλα Byrds, η ατμόσφαιρα χαλαρώνει λίγο, ακόμα και το electric jug δεν το ακούω πλέον.
Και μετά "Reverberation". Ξανά εδώ με απειλητική διάθεση, σε περίπτωση που χαλαρώσατε. Οι
δεύτερες σ' αυτό το κομμάτι είναι χρυσός. Το αγαπάω αυτό το κομμάτι, είναι πολύ ρυθμικό και ο τρόπος που τραγουδάει ο Erickson το "Reverberation" είναι πολύ εθιστικός. Ακολουθεί πάλι κάτι πιο folk , το "Don't Fall Down". Δεν μπορώ να πω η ένταση ξεθυμαίνει. Εκεί που μας βάζουν στην ψυχεδελική δίνη, μας πετάνε και κάτι πιο παραδοσιακό για να χαλαρώνουμε. Το όλο πράγμα φυσικά για τα δεδομένα της εποχής είναι ανήκουστο, μην το ξεχνάμε.

Μετά ακολουθεί το "Fire Engine".H μηχανή ξεκινάει και παίρνει μπρος, τα φωνητικά τελείως trip-ια για ακόμη μια φορά. Σ' αυτό το κομμάτι γίνεται ακόμη πιο έντονη η αίσθηση ότι η μπάντα κρέμεται από μια κλωστή και είναι έτοιμη να καταρρεύσει, αλλά το όλο πράγμα συνεχίζει και δουλεύει. Αλλοπρόσαλλα φωνητικά, κιθάρες από δω και από κει, η ηλεκτρική τσαγιέρα να μη σταματάει, τι συμβαίνει τέλος πάντων;
Το υπόλοιπο του δίσκου συνεχίζει στα ίδια μοτίβα. Ξεχωρίζω το πιο σκοτεινό, "Kingdom of Heaven", που ακούστηκε και στην σειρά True Detective πριν κανα 2-3 χρόνια.
Ένα άλμπουμ που δεν θα το λιώσεις, καθώς μπορεί να γίνει λίγο κουραστικό αλλά έχει τρομερό ενδιαφέρον να ακούσεις το πρώτο εγχείρημα ψυχεδελικής ροκ μουσικής πριν καν εμφανιστεί ο όρος. Ένα άλμπουμ πολύ μπροστά απ' την εποχή του, προπομπός για ένα από τα μεγαλύτερα υποείδη της σύγχρονης ροκ (και όχι μόνο) μουσικής, που συνεχίζει να είναι επιδραστικό μετά από τόσα χρόνια.

Η σημασία του ελληνικού στοιχείου στην εγχώρια ροκ σκηνή (και τρία τρανταχτά παραδείγματα)

Υπάρχουν σύγχρονοι καλλιτέχνες στην μουσική που προέρχονται από την χώρα μας, και έχουν πολύ έντονο το δυτικό στοιχείο (είτε είναι rock είτε είναι jazz), αλλά δεν το αφήνουν να καθορίσει τον ήχο τους. Δηλαδή δεν μπαίνουν σε συγκρίσεις με συγκροτήματα του εξωτερικού, όπως γίνεται συνήθως με τις ροκ μπάντες, αλλά δημιουργούν κάτι μοναδικό μπολιάζοντας τη μουσική τους με την μουσική της χώρας μας, είτε είναι η παραδοσιακή είτε τα ρεμπέτικα κτλ. Έτσι ξεφεύγουμε και από τα κόμπλεξ ότι οι ροκ μπάντες στην Ελλάδα είναι κατώτερες απ' τις αμερικάνικες. Είναι λογικό να υπάρχει αυτή η πεποίθηση καθώς τα περισσότερα συγκροτήματα μιμούνται τα αντίστοιχα του εξωτερικού και καταλήγουν να είναι κακέκτυπα τους. Αλλά ας ανοίγουμε τα μάτια μας που και που και ας βλέπουμε ότι υπάρχουν πολύ ιδιαίτερα ροκ συγκροτήματα και καλλιτέχνες που δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν σε καμία άλλη άκρη του κόσμου και ας είμαστε περήφανοι γι αυτά. Τρία τέτοια παραδείγματα αποτελούν οι αστρογόνο και o Σείριος Σαββαΐδης και οι Babel Trio.

Οι αστρογόνο δημιουργούν πολύ όμορφες μουσικές. Έχουν κάτι από Radiohead και post rock και μπλέκουν αυτό το στοιχείο με ελληνικά χρώματα, βιολιά, πνευστά, μπουζούκια. Σκεφτείτε κάτι σε Θανάση Παπακωνσταντίνου αλλά στο πιο πειραματικό του. Ο στίχος αυστηρά ελληνικός, σχεδόν σε μορφή απαγγελίας, αρκετά σκοτεινός, ποιητικός με στόχο να σε "αφυπνίσει". Οι κορυφώσεις που έχει η μουσική τους, δεν θυμίζουν τις κορυφώσεις του post rock αλλά τις ομορφιές της ανατολής και των χρωμάτων της. Ειδικά αν τους δεις live, μπορούν να σε παρασύρουν με την ομορφιά και την μελαγχολία που έχει η μουσική τους σε συνδυασμό με τα ρυθμικά τους παιχνίδια. Εδώ παίζουν την "εξομολόγηση" στο dudu loft κανά χρόνο πριν. Θα τους βρείτε στο bandcamp και γενικά όπου τους βρείτε, μην τους χάσετε.

Πολύ ιδιαίτερη περίπτωση ο Σείριος Σαββαΐδης, ειδικά αν τον ακούσεις πρώτη φορά σου κάνει μεγάλη εντύπωση. Κάτι οι Poll, κάτι οι Velvet Underground, κάτι η ελληνική μουσική παράδοση, κάτι το διονυσιακό στοιχείο, κάτι οι λεξιπλασίες του που προέρχονται από την αρχαία ελληνική,το μείγμα του είναι μοναδικό . Πολύ καθαρές, και λιτές οι ενορχηστρώσεις (με μια κιθάρα, ένα κρουστό και τον άσκαυλο ως μελωδικό όργανο) του Σαββαΐδη που δημιουργεί κάτι πρωτάκουστο, όπως τόνισα, στην ελληνική μουσική. Εξαιρετικές απλές συνθέσεις που δείχνουν να έχουν πολύ ψάξιμο από πίσω για να μπορέσουν να βγουν τόσο παρθένες. Δεν έχω λόγια, παραθέτω το "Άστραμμα" για να καταλάβετε περί τίνος πρόκειται.

Τελευταία ανακάλυψη μου είναι οι Babel Trio. Το άλμπουμ τους The Island Of Cretal, που κυκλοφόρησε στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς είναι ένα έργο που βασίζεται στα τζαμαρίσματα των τριών μουσικών που το απαρτίζουν, πάνω σε ελληνικά παραδοσιακά μοτίβα και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Σ' αυτό οφείλεται η ύπαρξη του ηλεκτρικού λαούτου ως κυρίου οργάνου, που δίνει τον ιδιαίτερο ήχο στο συγκρότημα, ενώ οι επιρροές από Tool, Queens Of The Stone Age και γενικά από μπάντες της stoner σκηνής , μαζί με τις ελληνικές ρυθμικές, στιχουργικές και μελωδικές βάσεις των Babel Trio, δημιουργούν μια πρωτότυπη ελληνική ροκ ψυχεδέλεια που όμοια της δεν έχεις ακούσει ούτε από τους Villagers of Ioannina City.